Bildiğiniz
üzere uzun süredir BIM’i kendi proseslerimize dahil etmeye çalıştığımız bir
dönemdeyiz. BIM’in değerini anlayan
kişiler veya firmalar, onun bütün disiplinlerin işbirliği içinde çalışmasını
sağlayacağını, yaratıcılığı,
karşılaştırmayı ve yaratmış oldukları veya olacakları 3B modellerin
mantıklı ve sağlam datalar halinde alışverişini sağlayacağının farkındalar.
Bununla
birlikte artık yakın zamanda BIM’e ait düzeylerden bahsetmeye başlıyoruz. (BIM
LEVELS) Bir çoğumuzun aşina olmadığı ve hatta; “İşte bildiğimiz BIM değil mi?” diye
sorduğu ve kafasının karışmaya başladığı bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca
bu soruya cevap vermek gerekirse: “Hayır bildiğimiz BIM değil.” BIM artık
işbirliği içinde çalışması temel alınarak, kütüphane yönetimi, data paylaşımı vb.
bir çok özellikle birlikte farklı düzeylerde kullanılabilir oluyor. Bu düzeyler “BIM LEVELs” deniliyor. CAD ile
yapabilirliklerimizin dışında artık BIM ile neler elde edebileceğimizi ve bunu
nasıl geliştirebileceğimizi fark ediyoruz. Bununla birlikte BIM’e geçiş yapan
firmaların olgunluk düzeyleri sorgulanmaya başlıyor. (MATURITY LEVELS). Bu
yazımda BIM jargonu içinde kaybolmamanız için sizlere bu düzeylerden bahsetmeye
çalışacağım.
Öncelikle
toplamda 4 düzeyimiz bulunduğunu bilmeliyiz. Bunlar; LEVEL 0 – LEVEL 1 – LEVEL 2
ve LEVEL 3
Level 0
İnşaat
endüstrisinde olan birçok kişi ve firma bu konuda bilgili ve hala bu düzeyde
ilerlemektedir. Bu düzey BIM’in en basit düzeyi olarak kabul edilir. Bilgisayar destekli çizim (CAD) olarak da
bilinen 2B çizimlerin bilgisini, kağıt ortamında veya elektronik ortamda
herhangi bir standart gözetmeden paylaşımının yapıldığı prosestir. Aslında diğer disiplinler veya kullanıcılar
ile işbirliği halinde olmadan üretilen dijital çizimlerdir.
Level 1
Bu düzey
BIM’de ise, CAD platformunun da desteklediği, uzaysal bir koordinasyon,
standardize edilmeye çalışılan temeller ve formatlar ile bir üst seviyeye
geçişi yöneten bir düzeydir. Tipik olarak bakıldığında Level 1 BIM, 3B CAD
tasarımların tasarım aşamasında kullanıldığı ve 2B dokümantasyon ve bilgi
üretiminin yasal zorunluluklarından (ruhsat projesi gibi) dolayı üretildiği
karışımdan oluşmaktadır. Örneklemek gerekirse, 2B bilgiler içeren ve 3B
bilgilerin sadece görselleştirme veya konsept
tasarımı geliştirmesinde kullanıldığı bir düzeydir. Bununla beraber
yaratılan modeller diğer disiplinler veya kullanıcılar ile paylaşılmaz.
Level 2
Bu düzey ise, İngiltere başta olmak üzere 2016 yılında
DEVLET tarafından zorunlu hale getirilecek bir düzeydir. Burada işbirliği içinde
bir çalışma metodu izleyen, 3B modellerini bütün disiplinlerinde sağlayan ve kullanan ama tek bir paylaşım modeli
üzerinden çalışmayan bir yöntem görülebilir. Bu işbirliği ile birlikte artık
farklı disiplinlerde nasıl bir bilgi paylaşımı yapılması gerektiği ortaya
çıkar. Tasarım bilgisini ortak bir
format ile paylaşmak, herhangi bir organizasyonda kullanılacak verinin, kendi
verileri için birleşmiş bir BIM modeli olmasını ve bu model üzerindeki soru
cevapların başarıyla yürütülmesini sağlar. Level 2 BIM düzeyi, ayrı
disiplinlerin temel modellerini yaratması ve bu verilerin 3B ortamda bağlanması
ile yönetilir. Buna rağmen ayrı ayrı oluşturulan modeller, birleştirme için bir
araya getirilseler de, kendi özellikleri olan kimliklerini ve doğruluklarını
kaybetmezler. Gelen veriler ayrıca
inşaat zamanlamasını (4D) ve maliyet (5D) bilgisi gibi önemli bilgileri de
içerebilir.
Level 3
Level 3 BIM düzeyi, disiplinler arası tam işbirliğinin
sunulmasıdır. Yani tek bir merkez model üzerinden ve yeni çıkan endüstri
standartları ile uyumlu, paylaşılan bir proje modeli üretmektir. Level 3 BIM
düzeyinin hedefi, tek bir noktadan işbirliğinin sağlandığı, inşaat sürecine ait zaman(4D), maliyet (5D)
ve proje döngüsünü (6D) içeren online bir proje modeli
oluşturabilmektir. Şu aşamada bizlere uzak olan bu yöntem yakın dönemlerde daha
fazla konuşulmaya başlanacaktır.
Sonuç olarak Türkiye'de firmalar veya işverenler her ne kadar BIM'e geçiş yaptıklarını söyleselerde, yukarıda belirtilen düzeylerde kendilerine yer bulsalarda, eğer DEVLET bu konuyla ilgili herhangi bir standart ve düzenleme getirmediği sürece sadece elde ettiğimiz bir karmaşa olacaktır. Bu karmaşayı çok eskiden yaşadık. CAD yazılımları hayatımıza girdiğinde herhangi bir standart olmadan bir düzen olmadan ilerledik. Şimdi zararlarını görüyoruz. Enazından bunu BIM'e geçişte yapmayalım. Kendimizi bir standart üzerinden ilerlemeye zorlayalım.
Çeviri: Katja Driver
Eklemeler: UmitB
