BIM Levels - BIM Düzeyini Anlama

Bildiğiniz üzere uzun süredir BIM’i kendi proseslerimize dahil etmeye çalıştığımız bir dönemdeyiz. BIM’in değerini  anlayan kişiler veya firmalar, onun bütün disiplinlerin işbirliği içinde çalışmasını sağlayacağını, yaratıcılığı,  karşılaştırmayı ve yaratmış oldukları veya olacakları 3B modellerin mantıklı ve sağlam datalar halinde alışverişini sağlayacağının farkındalar.

Bununla birlikte artık yakın zamanda BIM’e ait düzeylerden bahsetmeye başlıyoruz. (BIM LEVELS) Bir çoğumuzun aşina olmadığı ve hatta; “İşte bildiğimiz BIM değil mi?” diye sorduğu ve kafasının karışmaya başladığı bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca bu soruya cevap vermek gerekirse: “Hayır bildiğimiz BIM değil.” BIM artık işbirliği içinde çalışması temel alınarak, kütüphane yönetimi, data paylaşımı vb. bir çok özellikle birlikte farklı düzeylerde kullanılabilir oluyor.  Bu düzeyler “BIM LEVELs” deniliyor. CAD ile yapabilirliklerimizin dışında artık BIM ile neler elde edebileceğimizi ve bunu nasıl geliştirebileceğimizi fark ediyoruz. Bununla birlikte BIM’e geçiş yapan firmaların olgunluk düzeyleri sorgulanmaya başlıyor. (MATURITY LEVELS). Bu yazımda BIM jargonu içinde kaybolmamanız için sizlere bu düzeylerden bahsetmeye çalışacağım.

Öncelikle toplamda 4 düzeyimiz bulunduğunu bilmeliyiz. Bunlar; LEVEL 0 – LEVEL 1 – LEVEL 2 ve LEVEL 3

Level 0

İnşaat endüstrisinde olan birçok kişi ve firma bu konuda bilgili ve hala bu düzeyde ilerlemektedir. Bu düzey BIM’in en basit düzeyi olarak kabul edilir.  Bilgisayar destekli çizim (CAD) olarak da bilinen 2B çizimlerin bilgisini, kağıt ortamında veya elektronik ortamda herhangi bir standart gözetmeden paylaşımının yapıldığı prosestir.  Aslında diğer disiplinler veya kullanıcılar ile işbirliği halinde olmadan üretilen dijital çizimlerdir.

Level 1

Bu düzey BIM’de ise, CAD platformunun da desteklediği, uzaysal bir koordinasyon, standardize edilmeye çalışılan temeller ve formatlar ile bir üst seviyeye geçişi yöneten bir düzeydir. Tipik olarak bakıldığında Level 1 BIM, 3B CAD tasarımların tasarım aşamasında kullanıldığı ve 2B dokümantasyon ve bilgi üretiminin yasal zorunluluklarından (ruhsat projesi gibi) dolayı üretildiği karışımdan oluşmaktadır. Örneklemek gerekirse, 2B bilgiler içeren ve 3B bilgilerin sadece görselleştirme veya konsept  tasarımı geliştirmesinde kullanıldığı bir düzeydir. Bununla beraber yaratılan modeller diğer disiplinler veya kullanıcılar ile paylaşılmaz.

Level 2

Bu düzey ise, İngiltere başta olmak üzere 2016 yılında DEVLET tarafından zorunlu hale getirilecek bir düzeydir. Burada işbirliği içinde bir çalışma metodu izleyen, 3B modellerini bütün disiplinlerinde sağlayan  ve kullanan ama tek bir paylaşım modeli üzerinden çalışmayan bir yöntem görülebilir. Bu işbirliği ile birlikte artık farklı disiplinlerde nasıl bir bilgi paylaşımı yapılması gerektiği ortaya çıkar.  Tasarım bilgisini ortak bir format ile paylaşmak, herhangi bir organizasyonda kullanılacak verinin, kendi verileri için birleşmiş bir BIM modeli olmasını ve bu model üzerindeki soru cevapların başarıyla yürütülmesini sağlar. Level 2 BIM düzeyi, ayrı disiplinlerin temel modellerini yaratması ve bu verilerin 3B ortamda bağlanması ile yönetilir. Buna rağmen ayrı ayrı oluşturulan modeller, birleştirme için bir araya getirilseler de, kendi özellikleri olan kimliklerini ve doğruluklarını kaybetmezler.  Gelen veriler ayrıca inşaat zamanlamasını (4D) ve maliyet (5D) bilgisi gibi önemli bilgileri de içerebilir.

Level 3

Level 3  BIM düzeyi, disiplinler arası tam işbirliğinin sunulmasıdır. Yani tek bir merkez model üzerinden ve yeni çıkan endüstri standartları ile uyumlu, paylaşılan bir proje modeli üretmektir. Level 3 BIM düzeyinin hedefi, tek bir noktadan işbirliğinin sağlandığı,  inşaat sürecine ait zaman(4D), maliyet (5D) ve proje döngüsünü (6D) içeren online bir proje modeli oluşturabilmektir. Şu aşamada bizlere uzak olan bu yöntem yakın dönemlerde daha fazla konuşulmaya başlanacaktır.

Sonuç olarak Türkiye'de firmalar veya işverenler her ne kadar BIM'e geçiş yaptıklarını söyleselerde, yukarıda belirtilen düzeylerde kendilerine yer bulsalarda, eğer DEVLET bu konuyla ilgili herhangi bir standart ve düzenleme getirmediği sürece sadece elde ettiğimiz bir karmaşa olacaktır. Bu karmaşayı çok eskiden yaşadık. CAD yazılımları hayatımıza girdiğinde herhangi bir standart olmadan bir düzen olmadan ilerledik. Şimdi zararlarını görüyoruz. Enazından bunu BIM'e geçişte yapmayalım. Kendimizi bir standart üzerinden ilerlemeye zorlayalım.

Çeviri: Katja Driver

Eklemeler: UmitB